Trong ?ó, am nh?c dan gian g?n bó m?t thi?t v?i nh?p s?ng ??i th??ng, sinh ho?t v?n hóa c?ng ??ng và các l? h?i truy?n th?ng nh? dàn nh?c Ng? am, Mh?ry, nh?c c??i, múa tr?ng Sa dam, hát A day, Ch?m riêng Chà pay, ??ng dao, hát ru…?

B?o t?n và phát huy giá tr??v?n hóa am nh?c dan gian Khmer?Nam B? th?ng qua ho?t ??ng giáo d?c truy?n th?ng và t?ng c??ng ?ào t?o chuyên gia trong l?nh v?c này là vi?c c?n làm.?

PGS.TS Ph?m Ti?t Khánh – Hi?u tr??ng Tr??ng ??i h?c Trà Vinh, ??a ch? duy nh?t trên c? n??c ??n th?i ?i?m này ???c giao ?ào t?o và nghiên c?u ng?n ng?, v?n hóa Khmer Nam B?, cho bi?t: ?m nh?c dan gian c?a ng??i Khmer Nam B? ?óng vai trò quan tr?ng trong vi?c th? hi?n và kh?ng ??nh b?n s?c v?n hóa dan t?c, ??ng th?i b?o ??m s? th?ng nh?t trong ?a d?ng c?a n?n v?n hóa – ngh? thu?t Vi?t Nam. Chính vì v?y, các lo?i hình ngh? thu?t này tr? thành món ?n tinh th?n kh?ng th? thi?u c?a ng??i Khmer, có y ngh?a quan tr?ng trong vi?c xay d?ng, b?i d??ng nhan cách, ph?m ch?t, tam h?n, ??c bi?t là trong th?i ??i m?i, góp ph?n ph?c v? nhi?m v? chính tr?, b?o ??m s? phát tri?n b?n v?ng c?a x? h?i.

Th?i gian qua, ??ng, Nhà n??c ?? có nhi?u ch? tr??ng, chính sách ?úng ??n và k?p th?i nh?m khuy?n khích, h? tr? c?ng tác b?o t?n, phát huy các giá tr? v?n hóa, am nh?c dan gian Khmer Nam B?. Qua ?ó, t?o ra nh?ng chuy?n bi?n sau s?c trong ho?t ??ng s?u t?m, gi?i thi?u, nghiên c?u, ?ào t?o, truy?n d?y. Tuy nhiên, trong th?c t?, th?c tr?ng mai m?t, ?ánh m?t b?n s?c ??i v?i m?t s? lo?i hình am nh?c dan gian Khmer Nam B? là có th?t.

Nhi?u nhà nghiên c?u cho r?ng, do xu h??ng toàn c?u hóa cùng v?i tác ??ng c?a các th? lo?i am nh?c khác d?n t?i s? thay ??i th? hi?u c?a ng??i dan. Bên c?nh ?ó, c?ng tác b?o t?n và phát huy am nh?c dan gian Khmer Nam B? th?i gian qua ch? y?u ???c th?c hi?n theo h??ng t? phát, l?u truy?n theo truy?n mi?ng g?n v?i các ngh? nhan, ngh? s?. Các hình th?c s?u t?m, nghiên c?u, gi?i thi?u, ?ào t?o c?ng còn nhi?u h?n ch?, b?t c?p.

V?i vi?c m? Khoa Ng?n ng? & v?n hóa Khmer Nam B?, Tr??ng ?H Trà Vinh th?c hi?n m?t cách bài b?n và khoa h?c vi?c ?ào t?o các chuyên gia v? l?nh v?c này ?? và ?ang thu hút ??ng ??o ng??i h?c. ??i t??ng theo h?c các ngành h?c liên quan ??n v?n hóa và ng?n ng? Khmer Nam B? kh?ng ch? là ng??i dan Khmer mà còn r?t ??ng ng??i Kinh.

Thêm b??c ti?n ??c bi?t quan tr?ng c?a Tr??ng ??i h?c Trà Vinh là sau khi m? khoa ?ào t?o chuyên ngành này, nhà tr??ng c?ng b?t tay vào so?n th?o b? T? ?i?n Vi?t – Khmer. B? t? ?i?n h?t s?c quy báu này chính th?c ra m?t (vào n?m 2017), ?ánh d?u n? l?c c?a nhà tr??ng trong vi?c ??y m?nh hi?u qu? giáo d?c, ?ào t?o và nghiên c?u ng?n ng? v?n hóa Khmer Nam B? trong c?ng ??ng.

Ng??i trong cu?c nói gì?

?ng S?n Ng?c Hoàng, Phó Hi?u tr??ng Tr??ng Trung c?p V?n hóa – Ngh? thu?t t?nh Sóc Tr?ng cho r?ng: Dan t?c Khmer Nam B? ?? và ?ang k? th?a m?t di s?n v?n hóa v? giá do t? tiên ?? l?i. ?ó là kho tàng nh?c khí dan gian phong phú, ?a d?ng và ??c ?áo. Kho tàng nh?c khí dan gian Khmer Nam B? mang tính ??c tr?ng, tiêu bi?u trong n?n v?n hóa truy?n th?ng c?a ng??i Khmer, ??c bi?t t?i vùng ??ng b?ng s?ng C?u Long (?BSCL).

Trong su?t chi?u dài l?ch s?, kho tàng nh?c khí mang y ngh?a tích c?c trong ??i s?ng c?ng ??ng x? h?i ng??i Khmer Nam B?, ph?c v? ??c l?c cho m?i sinh ho?t v?n hóa – ngh? thu?t c? ng??i Khmer l?n ng??i Kinh, Hoa, Ch?m ? ?BSCL. Do v?y, vi?c giáo d?c truy?n th?ng s? góp ph?n làm giàu thêm kho tàng am nh?c truy?n th?ng Vi?t Nam ??m ?à b?n s?c dan t?c, ?óng góp ti?ng nói thi?t th?c ph?c v? ??i s?ng c?ng ??ng, ?ng Hoàng khuy?n cáo.

Tuy nhiên, m?t th?c t? ?ang di?n ra ? m?t s? ??a ph??ng có ng??i Khmer sinh s?ng là vi?c truy?n d?y ch?a ???c quan tam ?úng m?c, thi?u ??i ng? ngh? nhan k? th?a d?n ??n nhi?u th? lo?i có nguy c? th?t truy?n. So?n gi? Th?ch Mu Ni, Ban Dan t?c t?nh Trà Vinh, ??a ra m?t th?c t? ?áng bu?n: Các dòng nh?c A r?c, R? b?m, à day, hát ru, Ch?m riêng Chà pay… ?? và ?ang mai m?t, th?m chí nhi?u ca khúc kh?ng ai còn nh?.

Có nhi?u nguyên nhan nh? ng??i dan ít có nhu c?u th??ng th?c, h??ng th?, kh?ng ???c ky am l?u gi?, thi?u ??n v? nghiên c?u b?o t?n và phát tri?n, ??i ng? nh?c s? là ng??i dan t?c Khmer ???c ?ào t?o chính quy r?t ít.

Có th? th?y, vi?c k? th?a và phát huy giá tr? v?n hóa, ng?n ng? Khmer Nam B? là c?n thi?t. Nhi?u nhà nghiên c?u v?n hóa cho r?ng, c?n ?ánh giá l?i nh?ng thành t?u, h?n ch? trong b?o t?n và phát huy các giá tr? v?n hóa am nh?c dan gian Khmer Nam B? m?t cách khách quan, khoa h?c. Qua ?ó, làm r? hi?u qu? c?a các hình th?c b?o t?n và phát huy trong th?i gian qua. Nh?ng hình th?c nào hi?u qu? c?n ti?p t?c phát huy, hình th?c ch?a hi?u qu? ph?i thay ??i, ?i?u ch?nh.